Bioidentyczna Hormonalna Terapia Zastępcza (BHTZ)

Leczenie menopauzy i zaburzeń przedmenopauzalnym (premenopauza) oraz andropauzy. Alternatywa dla tradycyjnej hormonalnej terapii zastępczej.

Z upływem czasu w wyniku zmian hormonalnych doświadczamy wielu niepokojących zaburzeń fizycznych i emocjonalnych. Zarówno kobieca menopauza, jak i męska andropauza mogą powodować takie objawy, jak brak energii, pocenie się lub uderzenia gorąca, wahania nastroju, zmniejszone libido, dolegliwości pochwy u kobiet, problemy ze snem oraz problemy z gęstością kości i osteoporozą. Zarówno mężczyźni, jak i kobiety mogą korzystać z leczenia znanego jako Bio-Identyczna Hormonalna Terapia Zastępcza (BHTZ), która jest alternatywą dla syntetycznych hormonów, stosowanych w konwencjonalnych hormonalnych terapiach zastępczych (HTZ). Bio-identyczne hormony mają taką samą strukturę chemiczną jak te, które występują naturalnie w organizmie ludzkim. Pochodzą ze źródeł roślinnych.

Hormony identyczne z tymi z naszego organizmu obejmują:

:: Estrogen (głównie hormon żeński) grupa hormonów płciowych, do których zalicza się trzy główne postacie estrogenu naturalnie występujące u kobiet estron, estradiol i estriol, oraz wytwarzany tylko w czasie ciąży estetrol. Estrogeny nazywane są hormonami żeńskimi i najważniejszą rolę odgrywają w organizmie kobiet, ale są też niezbędne dla mężczyzn – ich niedobór w jądrach może powodować bezpłodność.

W okresie przekwiatania kobiety zmagają się z niedoborem estrogenu, główne objawy to: uderzenia gorąca, suchość pochwy, problemy z oddawaniem moczu, a także pogorszeniem kondycji skóry i włosów. Jest stosowany zapobiegawczo przeciwko osteoporozie, w zespole suchego oka. Estrogen także chroni przed udarami i chorobami serca.

:: Progesteron (hormon żeński). Złagodzi zaburzenia nastroju i depresję, a także może pomóc z zasypianiem. Jest stosowany zapobiegawczo przeciwko rakowi piersi i macicy, torbieli jajników i chorobach serca.

:: Testosteron (główny męski hormon płciowy). Wyrównanie tego hormonu u mężczyzn jest stosowana w celu poprawy energii, zwiększenia libido, w wahaniach nastroju i depresji oraz profilaktycznie przed chorobami serca. Ważny jest również dla kobiet, poprawia poziom libido i witalność, a także elastyczność mięśni i kości.

:: DHEA (Dehydroepiandrosteron) – prekursor hormonów płciowych, wytwarzany w nadnerczach, jądrach lub jajnikach i mózgu. Jest stosowany w leczeniu stymulującym układ odpornościowy, zmniejsza poziom cholesterolu i tkanki tłuszczowej (szczególnie tłuszczu trzewnego), zmniejsza ryzyko chorób serca i poprawia samopoczucie ze względu na działanie przeciwdeparesyjne.

:: Pregnenolon (prekursor innych hormonów). Jest stosowany w leczeniu naprawy komórek w mózgu i tkankach nerwowych, szczególnie w celu zwiększenia pamięci.

:: Melatonina – jest to hormon, który reguluje nie tylko inne hormony, ale również utrzymuje rytm okołodobowy lub cykl snu. Leczy trudności w zasypianiu oraz głębokości i jakości snu. Co z kolei ma duży wpływ na energię i nastrój w ciągu dnia. Ma również silne działanie przeciwutleniające.

BHTR powinna być poprzedzona konsultacją z lekarzem po przeprowadzeniu różnych badań. Hormony są regulowane jako leki, dlatego tylko lekarz może je przepisywać.

Czym jest bioidentyczna hormonalna terapia zastępcza?

Bioidentyczna hormonalna terapia zastępcza (z ang. skrót BHRT) przedstawiana jest jako bezpieczniejsza, a jednocześnie nie ustępująca skutecznością alternatywa dla tradycyjnej hormonalnej terapii zastępczej (HTZ). Powszechnie stosowana HTZ polega na wykorzystaniu hormonów syntetycznych w celu zredukowania niekorzystnych objawów menopauzy, obejmujących także pogorszenie stanu skóry i nasilenie procesów starzenia. Jej bioidentyczny odpowiednik nie bazuje jednak na hormonach syntetycznych, których stosowanie obarczone jest licznymi działaniami niepożądanymi, a wykorzystuje pozyskiwane z naturalnych źródeł hormony identyczne z tymi, które występują w organizmie człowieka. Jednym ze źródeł takich hormonów są rośliny, m. in. soja, których estrogen ma identyczną budowę jak ludzki i identyczne działanie w organizmie. Producenci preparatów wykorzystywanych w bioidentycznej BHTZ deklarują całkowite bezpieczeństwo stosowania, jednak oficjalne stanowisko FDA nie wykazuje wyższości bioidentycznej terapii względem tej tradycyjnej.

Dla kogo przeznaczona jest bioidentyczna hormonalna terapia zastępcza?

Bioidentyczna hormonalna terapia stosowana jest głównie u kobiet w okresie menopauzy, w celu złagodzenia uciążliwych objawów zachwiania równowagi hormonalnej. U większości osób tuż po 40 roku życia dochodzi do spadku syntezy estrogenów, co niekorzystnie odbija się zarówno na wizerunku, jak i ogólnym samopoczuciu. Bioidentyczna BHTZ stosowana jest w celu spowolnienia postępu niekorzystnych zmian:

• ścieńczenia skóry i spadku jej elastyczności
• spadku syntezy kolagenu i pojawienia się zmarszczek
• zmniejszenia mineralizacji kości i zwiększonego ryzyka osteoporozy
• zaburzeń gospodarki lipidowej i zagrożenia chorobami układu sercowo – naczyniowego
• zaburzeń nastroju i snu
• suchości pochwy
• nietrzymania moczu

Bioidentyczna hormonalna terapia zastępcza dedykowana pacjentom, u których potwierdzono badaniami laboratoryjnymi zaburzenia gospodarki hormonalnej, a które obawiają się zastosować tradycyjną hormonalną terapię zastępczą. Jednak nieliczne przeprowadzone badania wskazują, że bioidentyczna BHTZ także może być obciążona działaniami niepożądanymi, choć mniej nasilonymi niż w przypadku hormonów syntetycznych.

Korzyści z zastosowania bioidentycznej hormonalnej terapii zastępczej

Niewątpliwą zaletą bioidentycznej hormonalnej terapii zastępczej jest możliwość indywidualnego dostosowania rodzajów i dawek hormonów do wyników badań pacjenta. Bioidentyczna BHTZ wyróżnia się także możliwością różnorodnych dróg podania hormonów:

• doustnie w postaci tradycyjnych tabletek
• podjęzykowo
• w formie globulek dopochwowych
• w postaci żelu/ kremu aplikowanego na skórę
• w postaci implantowanych pod skórę granulek

Inna niż doustna forma podania hormonów jest idealnym rozwiązaniem dla osób z upośledzoną funkcją wątroby.

Stosowanie bioidentycznej BHTZ przynosi efekty podobne, jak w przypadku tradycyjnej terapii, ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki osteoporozy i zaburzeń lipidowych oraz poprawy kondycji skóry. Zwłaszcza aplikacja hormonów zawartych w formułach kremów aplikowanych na skórę daje doskonały efekt odmładzający – wzrost gęstości i jędrności skóry, redukcję zmarszczek i przebarwień.

Tradycyjna HTZ kontra bioidentyczna BHTZ

Tradycyjna HTZ cechuje się doustną formą podania, co może obciążać żołądek i wątrobę, zaś hormony bioidentyczne mogą być podawane pod wieloma postaciami. Przeciwwskazaniem do stosowania tradycyjnej HTZ jest m. in. ostra niewydolność wątroby, zakrzepica, nowotwór piersi bądź trzonu macicy czy świeży zawał serca. Brak jest jednoznacznie określonych przeciwwskazań dla bioidentycznej BHTZ. Jeśli chodzi o działania niepożądane, to udokumentowano różnorodne efekty uboczne stosowania HTZ, z których najpoważniejszym jest wzrost zachorowalności na raka sutka. Natomiast dla bioidentycznej BHTZ producenci hormonów deklarują działania niepożądane jedynie po pierwszym podaniu leku i są to:

• męczliwość
• zaburzenia widzenia
• trądzik i nadmierna utrata włosów
• bóle głowy
• wysypki skórne i świąd skóry

Jakie są ryzyko i potencjalne powikłania związane z przyjmowaniem bio-identycznych hormonów?

Jest to bardzo indywidualna decyzja i przed podjęciem leczenia należy być w pełni poinformowanym o skutkach i przeciwskazaniach. Istotną wagę odgrywa indywidualna historia i zażywane leki. Najczęstsze powikłania to: zmiany nastroju, podobne do zespołu napięcia przedmiesiączkowego, lub problemy ze skórą, takie jak trądzik. Długotrwałe skutki nie zostały jeszcze ustalone.

DHEA (dehydroepinandrosteron) jest jednym bi-identycznym hormonem dostępny zarówno dla mężczyzn, jak i kobiet. Jest to hormon prekursorowy wytwarzany naturalnie przez gruczoły nadnerczy i może prowadzić do wytwarzania testosteronu i estrogenów (oba hormony występują naturalnie u obu płci). Działania niepożądane mogą wystąpić z powodu braku równowagi między hormonami męskimi i żeńskimi i mogą powodować przeciwstawne wtórne cechy seksualne, takie jak wzrost włosów na twarzy, obniżenie głosu lub przerzedzenie włosów na głowę u kobiet. Nierównowaga nadnerczy odnosi się do niskiego poziomu tego hormonu, który osiąga szczyt w wieku około 20 lat, a następnie maleje.